Microsoft’un güçlü ilişkisel veritabanı yazılımı olan Microsoft SQL Server, 2022 versiyonu ile birlikte gelişmiş performans ve yeni özelliklerle kullanıcıların karşısına çıkmıştır.
Sanallaştırılmış veya bulut altyapısı üzerinde çalışan Windows sunucular, MS SQL Server’ı kullanmak için oldukça uygun bir ortam sunar; bu yapı fiziksel sistemlerin avantajlarını sunarken aynı zamanda dinamik ve esnek çözümler sağlar.
Bu içerikte, SQL Server 2022’nin Windows sanal sunuculara nasıl kurulacağını ayrıntılı şekilde anlatan bir rehber hazırladık.
Öncelikle sistemin desteklediği donanım ve yazılım koşullarını gözden geçirecek, ardından hem GUI hem de CLI yöntemleriyle kurulum işlemlerini tamamlayacağız.
Kurulum sonrası temel yapılandırma, kullanım ve olası hata senaryolarına dair çözüm adımlarını da bu yazıda bulabilirsiniz. Ek olarak, sistemde birden fazla veritabanı motoru kullanılıyorsa, örneğin MySQL ile karşılaştırmalı analiz yapılıyorsa, MySQL versiyonu öğrenme komutları da yöneticilerin sistem uyumluluğu ve bakım süreçlerinde ihtiyaç duyabileceği bilgiler arasında yer almaktadır.
Anlatımın merkezinde ise, özellikle SQL Server 2022’nin Windows Server 2019 platformuna kurulumu yer almakta ve tüm aşamalar detaylandırılmaktadır.
Sistem Altyapısı
SQL Server 2022, Windows Server 2016 ve sonraki sürümlerin yanı sıra, Windows 10 1607 ve sonrası istemci sistemlerle uyumlu şekilde çalışmaktadır. Başlangıç seviyesi donanım gereksinimleri düşük olsa da, sistemin daha verimli çalışabilmesi adına belirli donanım önerilerine dikkat edilmesi gerekir.
Bu sürüm yalnızca 64 bit mimariye sahip sistemleri desteklemektedir; eski x86 mimarisi artık desteklenmemektedir. Bellek açısından bakıldığında, Express sürümü için en az 512 MB RAM yeterli kabul edilirken, diğer sürümler için minimum 1 GB RAM gereklidir. Bununla birlikte, performans açısından en az 4 GB veya daha fazla RAM tercih edilmelidir. İşlemci olarak ise minimum 1.4 GHz hızında x64 uyumlu bir CPU zorunludur; 2.0 GHz ve üzeri işlemciler önerilmektedir.
Disk tarafında, temel kurulum için 6 GB boş alan yeterli olurken, tüm özelliklerin kurulacağı senaryolarda bu alan 8 GB’ye kadar çıkabilir. Veritabanı büyüklüğü arttıkça ek depolama alanı gerekeceği unutulmamalıdır. Kurulum işlemi sırasında sistemde .NET Framework 4.7.2 veya üzeri bir sürüm bulunmalıdır. Windows Server 2019 çoğunlukla bu sürümle birlikte gelse de, sistemin güncelliği mutlaka kontrol edilmelidir.
Ayrıca kuruluma geçmeden önce, hangi SQL Server 2022 edisyonunun kullanılacağı belirlenmelidir. Developer ve Express sürümleri ücretsizdir; Developer sürümü tüm özellikleri içerirken üretim ortamlarında kullanılamaz. Express ise daha sınırlı özelliklere sahiptir. Standard ve Enterprise gibi lisanslı sürümler ise genellikle profesyonel üretim ortamlarında tercih edilmektedir.
Kurulum Öncesi Hazırlık
Sunucu Ortamının Hazırlanması
SQL Server kurulumuna başlamadan önce Windows sunucunuzun hazır durumda olması gereklidir. Eğer yapılandırma sanal bir Windows sunucu üzerinde yapılıyorsa, bilgisayar adı, saat ayarları ve IP konfigürasyonlarının eksiksiz olduğundan emin olun. Ayrıca en son Windows güncellemeleri sisteminize uygulanmış olmalıdır. Bu güncellemeler, yazılımın kararlı çalışması ve güvenlik açıklarının kapatılması açısından önem taşır. Özellikle Windows hosting altyapısında çalışan sunucularda, bu ön hazırlık süreci performans ve uyumluluk açısından kritik rol oynar. Sunucunun domain’e katılıp katılmayacağı da belirlenmelidir – SQL Server, ister domain’e dahil edilmiş sistemlerde ister bağımsız çalışan (workgroup) sistemlerde başarıyla kurulabilir. Eğer domain ortamı tercih edilirse, ileride Active Directory entegrasyonu da mümkün hale gelir.
Firewall ve Ağ Ayarları
SQL Server kurulumu tamamlandığında, sunucu varsayılan olarak belirli portlardan dış erişimlere açık hale gelebilir. Bu noktada Windows Güvenlik Duvarı ayarlarının elden geçirilmesi önerilir. Özellikle SQL Server’ın kullandığı 1433 TCP portu sistemde otomatik açılmaz. Eğer dış ağlardan veritabanı erişimi planlanıyorsa, bu port için bir güvenlik duvarı kuralı oluşturulmalıdır. Bu işlemle ilgili detaylara, yönetim bölümlerinde ayrıca değinilecektir.
Kurulum Adımları
Setup Support Rules
SQL Server kurulum sihirbazı çalıştırıldığında ilk adım olarak Setup Support Rules ekranı açılır. Bu ekran, sistem uyumluluğunu kontrol eden ve gerekli destek dosyalarını yükleyen adımdır. Genellikle bu aşama otomatik şekilde ilerler. Ancak sistemde eksik güncellemeler, disk alanı yetersizliği ya da yeniden başlatma gerekliliği gibi engeller varsa listelenir. Bu listede yer alan her kural “Passed” durumuna ulaşmadan sonraki adıma geçilemez. Eğer herhangi bir uyarı görünmüyorsa bu ekran genellikle doğrudan “OK” ile geçilebilir.
Product Key
Bu adımda, kullanacağınız SQL Server sürümüne bağlı olarak ürün anahtarınızı girmeniz gerekebilir. Ücretsiz olan Developer ya da Express sürümlerinde bu alan önceden doldurulmuş şekilde gelir ve kullanıcıdan bir işlem beklenmez. Ancak ücretli olan Standard veya Enterprise sürümlerinde, kurulumun devam edebilmesi için geçerli bir lisans anahtarı girilmelidir. Anahtar girildikten sonra “Next” butonuna tıklanarak kuruluma devam edilir.
License Terms
Bu adımda, Microsoft’un Yazılım Lisans Koşulları’nı kabul etmeniz istenir. Sözleşme dikkatlice okunmalı ve ardından “I accept the license terms” seçeneği işaretlenerek onay verilmelidir. Ayrıca kullanıcı isterse, kullanım verilerini Microsoft ile paylaşmak için ikinci kutucuğu da seçebilir. Gerekli işaretlemeler yapıldıktan sonra “Next” butonuna basarak bir sonraki aşamaya geçilir.
Microsoft Update
Kurulumun güncel bileşenlerle yapılmasını sağlamak için bu ekranda Microsoft Update hizmeti devreye girer. Eğer sisteminiz internete bağlıysa, “Include SQL Server product updates” kutucuğunu seçerek kurulum sırasında en yeni SQL Server güncellemeleri yüklenebilir. Bu seçeneğin etkinleştirilmesi güvenlik ve kararlılık açısından önerilmektedir. Seçim sonrası sistem kısa bir kontrol daha yaparak kuruluma devam eder.
Feature Selection
Bu bölümde, SQL Server ile birlikte hangi özelliklerin kurulacağı belirlenir. Varsayılan olarak “Database Engine Services” seçilidir. Bunun dışında SQL Server Replication, Full-Text Search, Machine Learning Services gibi bileşenler de eklenebilir. Instance Features başlığı altında sunulan seçeneklerin yanı sıra, Analysis Services ve Reporting Services gibi ek hizmetler de kurulabilir. Sağ tarafta seçilen özelliklerin gerektirdiği disk alanı ve diğer detaylar gösterilir. Yalnızca veritabanı motoru kurulacaksa yaklaşık 1.5 GB, tüm bileşenler kurulacaksa yaklaşık 8 GB alan gereklidir. Seçimler tamamlandıktan sonra “Next” ile devam edilir.
Instance Configuration
Bu adımda kurulacak SQL Server örneği için bir ad belirlenmelidir. Varsayılan örnek adı “MSSQLSERVER” olarak gelir, bu seçilirse sistem “Default instance” olarak tanımlanır. Birden fazla SQL kurulumu yapılacaksa “Named instance” seçeneği ile özel adlandırmalar kullanılabilir. Küçük sistemlerde genellikle varsayılan örnek tercih edilirken, büyük yapılarda adlandırılmış örnekler önerilir.
Server Configuration
SQL Server servislerinin hangi kullanıcı hesabı ile çalışacağı ve başlangıç türleri bu adımda ayarlanır. Genelde “SQL Server Agent” ve “Database Engine” servisleri için varsayılan NT Service hesapları atanmıştır. Bu hesaplar çoğu kurulum için yeterlidir. Ancak gelişmiş kullanıcılar isterse özel kullanıcı hesapları atayarak yapılandırmayı değiştirebilir.
Database Engine Configuration
Kurulumun bu önemli bölümünde, veritabanı motoru için temel yapılandırmalar yapılır. Arayüzde Server Configuration, TempDB, MaxDOP, Memory gibi sekmeler bulunur. SQL Server 2022 ile birlikte gelen gelişmiş yapılandırma seçenekleri de bu sekmeler üzerinden kontrol edilebilir. Sistem ihtiyaçlarına göre bu ayarlar özelleştirilerek veritabanı performansı en uygun hale getirilebilir.
Authentication Mode
SQL Server’a erişim biçimini belirlemeniz gereken bu ekranda iki seçenek sunulur: sadece Windows kullanıcılarını kabul eden “Windows Authentication” ve SQL kullanıcılarının da girişine izin veren “Mixed Mode”. Mixed Mode tercih edilirse, bir SQL Server yöneticisi için parola belirlenmesi zorunludur.
SQL Server Administrators
Bu aşamada sistem yöneticisi atanmalıdır. Bu adım zorunludur çünkü yöneticisiz bir SQL Server kurulumu yapılamaz. Oturum açtığınız kullanıcıyı yöneticilere eklemek için “Add Current User” butonuna tıklayabilirsiniz. Böylece kurulumu gerçekleştiren kullanıcı aynı zamanda SQL yöneticisi olur.
Ready to Install
Yüklemeye geçmeden önce seçilen tüm bileşenler ve yapılandırmaların bir özeti sunulur. Tüm seçimler ağaç görünümünde listelenir. Bu ekran, son kontrollerin yapılması için bir fırsattır. Her şeyin doğruluğundan emin olunduğunda “Install” butonu ile kurulum başlatılır.
Installation Progress
Kurulum başlatıldıktan sonra, seçilen tüm SQL bileşenleri sırayla sisteme yüklenmeye başlar. Bu süreçte yükleme ekranı, hangi adımın tamamlandığını ve toplam süreci anlık olarak gösterir. Kurulum süresi sistem performansına göre değişkenlik gösterebilir.
Completion
Kurulum tamamlandığında, her bileşenin durumu özet ekranında gösterilir. Eğer kurulum başarılı olduysa her bileşenin karşısında “Succeeded” yazısı görülür. Bazı bileşenler kullanıcı tarafından atlandıysa “Skipped” olarak işaretlenebilir. Her şey sorunsuz şekilde kurulduysa “Close” butonuna tıklanarak sihirbaz kapatılır.
Olası Hatalar ve Çözümleri
SQL Server’ı kurarken veya kullanırken karşılaşılabilecek teknik hataları önceden bilmek, hem zaman hem de kaynak yönetimi açısından avantaj sağlar. Yazılımın çalışabilmesi için sistemde .NET Framework 4.7.2 ya da daha güncel bir sürüm bulunmalıdır; Windows Server 2019 bu sürümü genellikle içerir ancak sisteminiz güncel değilse Windows Update ya da manuel kurulum yoluyla bu eksikliği giderebilirsiniz. “Configuration Error” veya hizmet başlatılamama durumları, genellikle servislerin doğru şekilde yüklenmemesiyle ilgilidir; sunucuyu yeniden başlatıp kurulumu yönetici haklarıyla tekrar çalıştırmak ve antivirüs yazılımını geçici olarak kapatmak çoğu zaman sorunu çözer. Error 40 şeklinde bilinen bağlantı hatası (“Could not open a connection to SQL Server”), genellikle SQL servisinin kapalı olması, TCP/IP ayarlarının pasif kalması ya da 1433 numaralı portun güvenlik duvarı tarafından engellenmesi nedeniyle oluşur; tüm bu ayarların kontrol edilmesi gerekir. Giriş sırasında karşılaşılan “Login failed” mesajları, hatalı şifre girilmesi, SQL kullanıcısının devre dışı olması veya Authentication modunun sadece Windows’a açık bırakılması gibi nedenlere bağlıdır; SQL kullanıcılarıyla bağlantı için Mixed Mode aktif olmalıdır. Kurulum ve kullanım sırasında bu tür yaygın hataları göz önünde bulundurmak, SQL Server’ın stabil, güvenli ve doğru şekilde yapılandırılmasını kolaylaştırır.